Գլխավոր | Լուրեր | Առաջին բուժական մասնաշենքի վերակառուցման աշխատանքները ավարտական փուլում են

Վերջին 30-35 տարիների ընթացքում /մինչև 2021 թվականը/ հիվանդանոցում  լուրջ, մեծածավալ վերանորոգման աշխատանքներ չեն կատարվել:

Պատճառները բազմաթիվ են. հոգեբուժությունը միշտ համարվել է ոչ կարևոր, եղել է մնացորդային ֆինանսավորման մեջ, հատուկ ուշադրություն չի դարձվել պացիենտների  կեցության պայմաններին, հիվանդանոցները շարունակել են աշխատել խորհրդային տարիների հին մոտեցումներով և չափանիշներով: Իրականում, այնքան է անուշադրության մատնվել ոլորտը, որ պայմանները դարձել են հակահիգիենիկ, անմարդկային /լվացարններ, զուգարաններ, անկողին, լուսավորություն/, ոչինչ չի եղել բարվոք վիճակում, և այդ վիճակը որևէ քննադատության չի ենթարկվել:

2019-2022 թթ սկսել ենք որոշակի աշխատանքներ կատարել, բայց դա իրավիճակը ամբողջությամբ շտկել չէր կարող: Ամբողջ աշխարհում հոգեբուժության նկատմամբ, առանձնապես հոգեկան հիվանդություններով տառապող անձանց նկատմամբ հասարակության վերաբերմունքը վաղուց ի վեր՝ տասնյակ տարիներ առաջ փոխվել է, հենվելով մարդու արժանապատվության, ազատության և տարրական իրավունքների պահպանման վրա։ Մեզանում նույնպես արդեն հասունացել էր վերափոխելու և արդիականացնելու հրամայականը, ուստի մեծածավալ բարեփոխումների իրականացման ուղղություններից մեկը դարձավ հիվանդանոցային ծառայությունների մատուցման ֆիզիկական վիճակի բարելավումը, որպեսզի փոխվեն և՛ շենքային, և՛ կեցության, և՛ սննդի, և՛ բուժման պայմանները:

Նախարարության կողմից կառավարությանն ուղղված առաջարկը հաստատվեց, կազմվեց «Հոգեկան առողջության պահպանման ազգային կենտրոնի» /ՀԱՊԱԿ/ ամբողջական հիմնանորոգման ծրագիրը: Հատկացվեց 5 մլրդ ՀՀ դրամ: Մոտավորապես 1,5 տարի տևեց նախագծման աշխատանքները, անցկացվեց մրցույթ և շինարարական կազմակերպությունը սկսեց աշխատել:

Հիվանդանոցը մեծ է, այս պահին մոտավորապես 400 պացիենտ է բուժվում, և նրանց ամբողջությամբ տեղափոխելն անհնարին է: Այդ պատճառով, որոշվեց աշխատանքներն իրականացնել փուլերով: Առաջին փուլում 1 մասնաշենքն էր, խոհանոցը և, զուգահեռաբար, այն մասնաշենքերը, որտեղ նոր ծառայություններ են ծավալվելու:

Բոլոր աշխատանքների իրականացման ընթացքում մեր շեշտադրումն է եղել ապահովել հոգեբուժական ծառայությունների ֆունկցիոնալությունը և դրանց պատշաճ մատուցման պայմանների ստեղծումը: Փոխեցինք ընդունարանի կոնցեպտը, այն դարձնելով հարմար պացիենտների համար, դրա համար կառուցվեց կցակառույց, իսկ կից՝ փոքր բաժանմունք։

Առաջին մասնաշենքի շինարարական աշխատանքների ավարտից հետո, ինչպես նաև մյուս շենքերում կգործի օդափոխման համակարգեր: Բաժանմունքների բուֆետները կհագեցվեն նոր սարքերով, տեխնիկապես լիովին կվերազինվեն և ամբողջովին կփոխվի սննդի մատակարարման համակարգը. եթե մինչև վերջերս սնունդը տեղափոխվում էր դույլերով, ապա, հիմա արդեն ձեռք են բերվել հերմետիկ փակվող, չժանգոտող մետաղյա սննդային տարաներ: Յուրաքանչյուր բաժանմունքի ճաշարանում կտեղադրվի սպասքի լվացման ավտոմատացված մեքենաներ:

Առանձին խնդրահարույց հարց է բաժանմունքների կահավորումը։ Մինչև այսօր չափազանց քիչ թվով պացիենտներ կան, որ ունեն հարմահճակալային պահարաններ, շորերի պահարաններ։ Մահճակալները հին են, տասնյակ անգամներ վերանորոգվել են, անհարմար են և հետագա շահագործման այլևս ենթակա չեն։ Ուստի վերանորոգման ավարտին տեղակայվող 3 բաժանմունքներին կտրամադրվի կահույքը, այդ թվում մահճակալներ, հարմահճակալային անձնական փականով պահարաններ, զգեստերի կողպվող պահարաններ, ճաշասրահների սեղաններ, աթոռներ, հեռուստացույցեր, սպասք, պացիենտների սառնարաններ ։  Նեկայի 12 տեղանոց առանց դռների և ճաղապատված պատուհաններով, մաշված և քայքայված հատակներով հիվանդասենյակների փոխարեն կստանանք 3 տեղանոց կահավորված, դռներով փակվող, բայց դրսից դիտարկվող, առանց ճաղավանդակի, բայց ապահով պատուհանով հիվանդասենյակներ։

Արդյունքում, մինչև 65 պացիենտի համար նախատեսված բաժանմունքում հնարավոր կլինի ստացիոնար հոգեբուժական ծառայություններ մատուցել ամենաշատը 45-ին։ Իհարկե, այս փոոխությունը կբերի նույն թվով անձնակազմի կողմից ավելի քիչ թվով պացիենտների սպասարկման իրողության, ինչը կարելի է գնահատել որպես նշաակալի բարելավվում։ Ի դեպ, բաժանմունքի աձնակազմի համար աշխատանքային պայմանները ևս նշանակալի փոփոխության կենթարկվի․ կունանք հանդերձարան, հանգստի սենյակ։ Միջամտությունների սենյակը, լողասենյակը կտեղափոխվեն անմիջիկանորեն պացիենտների գտնվելու տարածք, ապահովելով քույրերի, հիվանդապահների մշտական ներկայություն պացիենտների կողքին։ Պակաս կարևոր չէ, որ պացիենների համար նախատեսված լվացարանների և սանհանգույցների թիվը եռապակվելու են։

Ներկայում բուժառուներից շատ քչերն ունեն մահճակալին կից փոքրիկ պահարան, առավել ևս՝ բանալիով փակվող, որպես անձնական տարածք. նոր բաժանմունքում դրանք բոլորի համար ապահովված են: Յուրաքանչյուր հիվանդասենյակում լինելու է նաև 3 փեղկանի փակվող պահարան՝ զգեստների, իրերի համար:

Լուսավորությունը ևս շատ վատ վիճակում էր. որոշ հիվանդասենյակներում անգամ բացակայել է: Այսուհետև դա ևս կլինի բարձր մակարդակի վրա:

Երկրորդ և երրորդ հարկերում տեղավորվելու են ներկայում երկրորդ մասնաշենքում առկա բուժական ծառայությունները:

Խնդիրները բազմաթիվ են: Շատ անգամ են մեզ մոտ արձանագրել, որ մեկ հիվանդին հասնող քառակուսի մետրը խախտվում է, բայց որևէ ելք չունեինք:

Հիվանդասենյակները 10-11 հոգանոց են, որոնցում նման հիվանդների խնամքը, վարելը, բուժումը դժվար է և մեծ ծանրաբեռնվածություն` բուժանձնակազմի վրա:

Քովիդի համաճարակի ժամանակ անհրաժեշտություն կար սահմանափակել հիվանդների շփումը հարազատների հետ, ինչը շատ ցավալի էր մեր պացիենտների և նրանց հարազատների համար: Ելնելով փորձից, բաժանմունքների սենյակներից մեկը կհատկացվի ինտերնետային հասանելիությամբ համակարգչային սենյակ ստեղծելու համար։

Որպեսզի ցանկացած պահի պացիենտները իրենց  հարազատների հետ կարողանան տեսակապ հաստատել: Բացի այդ, համակարգիչները ծառայելու են նաև նրանց ընդհանուր  զարգացմանը, անձնական, աշխատանքի, հետագայում կյանքին ինտեգրման հարցերի լուծմանը:

Հուսով ենք, որ մոտ 3 ամիս հետո, շինարարական աշխատանքների ավարտին մեր բաժանմունքներում ստանալու ենք  լուսավոր, հարմար և անվտանգ, էսթեթիկորեն հաճելի միջավայր։